گروه نرم افزاری آسمان

فصل پانزدهم : زیارت امام حسین علیه السلام از راه دور



15 / 1تشویق به زیارت امام علیه السلام از راه دور

الکافی به نقل از ابن ابی عُمَیر ، از کسی که از امام صادق علیه السلام روایت کرده است : هنگامی که هر یک از شما ، دور می افتد و خانه اش [ تا مرقد ما ] فاصله بسیار دارد ، به بالای خانه اش برود و دو رکعت نماز بگزارد و با اشاره به قبرهایمان ، سلام بدهد که آن ، به ما می رسد . (1)

کامل الزیارات به نقل از سَدیر : امام صادق علیه السلام به من فرمود : «ای سَدیر ! قبر حسین علیه السلام را بسیار زیارت می کنی ؟» . گفتم : [ نه ؛ ] (2) چون گرفتارم . امام علیه السلام فرمود : «آیا چیزی به تو نیاموزم که چون آن را انجام دهی ، خداوند ، به خاطر آن ، برایت زیارت می نویسد ؟» . گفتم : چرا ؛ فدایت شوم! امام علیه السلام به من فرمود : «در خانه ات ، غسل کن و به بام خانه ات برو و با اشاره به او ، سلام کن که برایت ، زیارت نوشته می شود ».


1- .شیخ طوسی در تهذیب الأحکام در ذیل حدیث ، گفته است : همان گونه که از نزدیک برائمه علیهم السلام سلام می کنی ، از دور بر آنها سلام کن ؛ امّا درست نیست که [در سلام خود] بگویی : «به قصد زیارت تو به محضرت آمدم» ؛ بلکه به جای آن می گویی : «با دلم قصد زیارت تو کردم ؛ زیرا ناتوان از شرفیابی به محضرت هستم ، و سلامم را به جانب تو فرستادم ؛ زیرا می دانم که به تو که درودهای خدا بر تو باد می رسد . پس در پیشگاه پروردگار جلیل و عزیزت ، مرا شفاعت کن» و سپس هر چه دوست داشتی دعا می کنی .
2- .این افزوده را از سیاق پاسخ ، بر گرفته ایم ؛ چنان که علّامه مجلسی هم بِدان اشاره کرده است .

الکافی عن سدیر :قالَ أبو عَبدِ اللّهِ علیه السلام : یا سَدیرُ تَزورُ قَبرَ الحُسَینِ علیه السلام فی کُلِّ یَومٍ؟ قُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ! لا ، قالَ : فَما أجفاکُم ! قالَ : فَتَزورونَهُ فی کُلِّ جُمعَهٍ ؟ قُلتُ : لا . قالَ : فَتَزورونَهُ فی کُلِّ شَهرٍ ؟ قُلتُ : لا . قالَ : فَتَزورونَهُ فی کُلِّ سَنَهٍ ؟ قُلتُ : قَد یَکونُ ذلِکَ . قالَ : یا سَدیرُ ، ما أجفاکُم لِلحُسَینِ علیه السلام ! أما عَلِمتَ أنَّ للّهِِ عَزَّ وجَلَّ ألفَی ألفِ مَلَکٍ شُعثٍ غُبرٍ یَبکونَ ویَزورونَ لا یَفتُرونَ ، وما عَلَیکَ یا سَدیرُ أن تَزورَ قَبرَ الحُسَینِ علیه السلام فی کُلِّ جُمعَهٍ خَمسَ مَرّاتٍ وفی کُلِّ یَومٍ مَرَّهً ؟ قُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ! إنَّ بَینَنا وبَینَهُ فَراسِخَ کَثیرَهً . فَقالَ لی : اِصعَد فَوقَ سَطحِکَ ، ثُمَّ تَلتَفِتُ یَمنَهً ویَسرَهً (1) ، ثُمَّ تَرفَعُ رَأسَکَ إلَی السَّماءِ ، ثُمَّ انحو (2) نَحوَ القَبرِ ، وتَقولُ : السَّلامُ عَلَیکَ یا أبا عَبدِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ (3) ، تُکتَبُ لَکَ زَورَهٌ ، وَالزَّورَهُ حُجَّهٌ وعُمرَهٌ . قالَ سَدیرٌ : فَرُبَّما فَعَلتُ فِی الشَّهرِ أکثَرَ مِن عِشرینَ مَرَّهً . (4)


1- .قال العلّامه المجلسی قدس سره : لا یبعد أن یکون الالتفات یمنه ویسره إلی جانب الفوق للتقیّه لئلّا یطلع علیه أحد (بحار الأنوار : ج 101 ص 366) .
2- .کذا فی المصدر ، والظاهر : «تنحو» کما فی التهذیب وغیره .
3- .فی المزار الکبیر : «السَّلامُ عَلَیکَ یا أبا عبد اللّه ، السَّلامُ عَلَیکَ یابن رسول اللّه ، السَّلامُ عَلَیکَ ورحمه اللّه وبرکاته» .
4- .الکافی : ج 4 ص 589 ح 8 ، تهذیب الأحکام : ج 6 ص 116 ح 205 ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 599 ح 3203 ، کامل الزیارات : ص 481 ح 735 وح 734 نحوه ، المزار الکبیر : ص 438 ح 5 ولیس فیه «قال : فتزورونه فی کلّ جمعه؟ قلت : لا ، قال : فتزورونه فی کلّ شهر؟ قلت : لا» ، بحار الأنوار : ج 101 ص 366 ح 2 5 .


الکافی به نقل از سَدیر : امام صادق علیه السلام فرمود : «ای سَدیر ! قبر حسین علیه السلام را در هر روز ، زیارت می کنی ؟» . گفتم : فدایت شوم ، نه ! فرمود : «چه قدر جفاکارید!» . فرمود : «او را هفته ای یک بار ، زیارت می کنید ؟» . گفتم : نه . فرمود : «در هر ماه ، چه طور ؟» . گفتم : نه . فرمود : «در هر سال ، چه ؟» . گفتم : گاه ، چنین می شود . فرمود : «ای سَدیر ! چه قدر به حسین علیه السلام جفا می کنید! آیا نمی دانی که خدای عزوجل ، دو هزار هزار فرشته پریشان غبارآلود دارد که می گِریند و زیارت می کنند و خسته نمی شوند . چه می شود ای سَدیر که قبر حسین علیه السلام را در هر هفته ، پنج بار و در هر روز ، یک بار ، زیارت کنی ؟» . گفتم : فدایت شوم! میان ما و او فرسنگ ها راه است . امام علیه السلام به من فرمود : «به بالای بام خانه ات برو . سپس به راست و چپ (1) ، توجّه کن و آن گاه ، سرت را به سوی آسمان ، بالا ببر و به سوی قبر حسین علیه السلام رو کن و بگو : سلام بر تو ، ای ابا عبد اللّه ! سلام و رحمت و برکات خدا بر تو باد ! . (2) برایت ، یک زیارت نوشته می شود و زیارت ، [معادل] یک حج و عمره است ». [ پس از آن ، ] گاه در یک ماه ، بیش از بیست بار ، آن را به انجام می رساندم .


1- .علّامه مجلسی گفته است : بعید نیست که رو کردن به راست و چپ و سمت بالا ، به منظور تقیّه باشد تا کسی از کار زیارت کننده مطّلع نشود .
2- .در المزار الکبیر آمده است ، «سلام بر تو ، ای ابا عبد اللّه ! سلام بر تو ، ای پسر پیامبر خدا ! سلام بر تو و رحمت و برکات های خدا بر تو !» .


الکافی عن الحسین بن ثویر :کُنتُ أنَا ویونُسُ بنُ ظَبیانَ وَالمُفَضَّلُ بنُ عُمَرَ وأبو سَلَمَهَ السَّرّاجُ جُلوسا عِندَ أبی عَبدِ اللّهِ علیه السلام ، وکانَ المُتَکَلِّمُ مِنّا یونُسَ وکانَ أکبَرَنا سِنّا ، فَقالَ لَهُ : جُعِلتُ فِداکَ ... إنّی کَثیرا ما أذکُرُ الحُسَینَ علیه السلام ، فَأَیَّ شَیءٍ أقولُ؟ فَقالَ : قُل : صَلَّی اللّهُ عَلَیکَ یا أبا عَبدِ اللّهِ ، تُعیدُ ذلِکَ ثَلاثا ! فَإِنَّ السَّلامَ یَصِلُ إلَیهِ مِن قَریبٍ ومِن بَعیدٍ . (1)

بیانقال العلّامه المجلسی قدس سره : أقول : قال الشهید رحمه الله فی الذکری : قال ابن زهره رحمه الله : من زار وهو مقیم فی بلده ، قدّم الصلاه ثمّ زار عقیبها . وقال رحمه الله فی الدروس : یستحبّ زیاره النبیّ والأئمّه صلّی اللّه علیهم کلّ یوم جمعه ولو من البعد ، وإذا کان علی مکان عال کان أفضل . أقول : لا یبعد القول بالتخییر للبعید بین تقدیم الصلاه وتأخیرها لورود الروایه بهما کما عرفت ، وما ذکره رحمه الله من جواز الزیاره فی أیّ مکان تیسّر وإن لم یکن موضعا عالیا لا یخلو من قوّه ، لعمومات بعض ما مرّ من الأخبار ، وإن کان الأفضل والأحوط إیقاعها فی سطح عال أو صحراء . (2)


1- .الکافی : ج 4 ص 575 ح 2 ، تهذیب الأحکام : ج 6 ص 103 ح 180 ، المزار للمفید : ص 214 ح 1 ، کامل الزیارات : ص 362 ح 618 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 370 ح 14 وراجع: ص 373 ح 16 .
2- .بحار الأنوار : ج 101 ص 370 .


الکافی به نقل از حسین بن ثُوَیر : من و یونس بن ظَبیان ، مُفضّل بن عمر و ابو سَلَمه سَرّاج ، نزد امام صادق علیه السلام نشسته بودیم و یونس که از همه ما مسن تر بود ، سخنگویمان بود . او به امام علیه السلام گفت : فدایت شوم ! . . . من امام حسین علیه السلام را خیلی یاد می کنم . چه چیزی بگویم ؟ فرمود : «بگو : خدا بر تو درود فرستد ، ای ابا عبد اللّه ! . سه بار ، این را می گویی ، که سلام ، از دور و نزدیک ، به او می رسد» .

توضیحعلّامه مجلسی می گوید : شهید در الذکری گفته است که : «ابن زهره می گوید : هر کس در سرزمین خود ، مقیم است و زیارت می کند ، نماز را پیش بیندازد و در پی آن ، زیارت کند » و در الدروس گفته است : «زیارت پیامبر صلی الله علیه و آله و امامان علیهم السلام در روز جمعه ، هر چند از دور ، مستحب است و اگر بر جایی مرتفع باشد ، بهتر است» . می گویم : دور نیست که بگوییم : زیارت کننده از راه دور ، میان مقدّم کردن نماز یا تأخیر انداختن آن ، به دلیل ورود روایت برای هر دو ، مخیّر است و جواز زیارت در هر جای ممکن ، حتّی اگر مرتفع نباشد ، به دلیل برخی احادیث عام و فراگیری که گذشت ، خالی از قوّت نیست ، هر چند بهتر و محتاطانه تر ، آن است که در جایی مرتفع یا صحرا ، انجام شود .


15 / 2زِیارَتُهُ مِن بَعیدٍ بِرِوایَهِ کامِلِ الزِّیاراتِکامل الزیارات عن البرقی عن أبیه رفعه :دَخَلَ حَنانُ بنُ سَدیرٍ الصَّیرَفِیُّ عَلی أبی عَبدِ اللّهِ علیه السلام وعِندَهُ جَماعَهٌ مِن أصحابِهِ فَقالَ : یا حَنانَ بنَ سَدیرٍ ! تَزورُ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السلام فی کُلِّ شَهرٍ مَرَّهً؟ قالَ : لا . قالَ : فَفی کُلِّ شَهرَینِ مَرَّهً؟ قالَ : لا . قالَ : فَفی کُلِّ سَنَهٍ مَرَّهً؟ قالَ : لا . قالَ : ما أجفاکُم لِسَیِّدِکُم ! فَقالَ : یَابنَ رَسولِ اللّهِ ! قِلَّهُ الزّادِ وبُعدُ المَسافَهِ . قالَ:ألا أدُلُّکُم عَلی زِیارَهٍ مَقبولَهٍ وإن بَعُدَ النّائی؟قالَ:فَکَیفَ أزورُهُ یَابنَ رَسولِ اللّهِ؟ قالَ : اِغتَسِل یَومَ الجُمُعَهِ أو أیَّ یَومٍ شِئتَ ، وَالبَس أطهَرَ ثِیابِکَ ، وَاصعَد إلی أعلی مَوضِعٍ فی دارِکَ أوِ الصَّحراءِ ، وَاستَقبِلِ القِبلَهَ بِوَجهِکَ 1 بَعدَما تَبَیَّنَ أنَّ القَبرَ هُناکَ ، یَقولُ اللّهُ تَبارَکَ وتَعالی : «فَأَیْنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ» (1) ثُمَّ تَقولُ : السَّلامُ عَلَیکَ یا مَولایَ وَابنَ مَولایَ وسَیِّدی وَابنَ سَیِّدی ، السَّلامُ عَلَیکَ یا مَولایَ ، یا قَتیلُ ابنَ القَتیلِ الشَّهیدُ ابنَ الشَّهیدِ ، السَّلامُ عَلَیکَ ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ . أنَا زائِرُکَ یَابنَ رَسولِ اللّهِ بِقَلبی ولِسانی وجَوارحِی ، وإن لَم أزُرکَ بِنَفسی وَالمُشاهَدَهِ لِقُبَّتِکَ . فَعَلَیکَ السَّلامُ یا وارِثَ آدَمَ صَفوَهِ اللّهِ ، ووارِثَ نوحٍ نَبِیِّ اللّهِ ، ووارِثَ إبراهیمَ خَلیلِ اللّهِ ، ووارِثَ موسی کَلیمِ اللّهِ ، ووارِثَ عیسی روحِ اللّهِ ، ووارِثَ مُحَمَّدٍ حَبیبِ اللّهِ ونَبِیِّهِ ورَسولِهِ ، ووارِثَ عَلِیٍّ أمیرِ المُؤمِنینَ وَصِیِّ رَسولِ اللّهِ وخَلیفَتِهِ ، ووارِثَ الحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ وَصِیِّ أمیرِ المُؤمِنینَ ، لَعَنَ اللّهُ قاتِلیکَ ، وجَدَّدَ عَلَیهِمُ العَذابَ فی هذِهِ السّاعَهِ وفی کُلِّ ساعَهٍ . أنَا یا سَیِّدی مُتَقَرِّبٌ إلَی اللّهِ جَلَّ وعَزَّ وإلی جَدِّکَ رَسولِ اللّهِ ، وإلی أبیکَ أمیرِ المُؤمِنینَ ، وإلی أخیکَ الحَسَنِ ، وإلَیکَ یا مَولایَ ، فَعَلَیکَ السَّلامُ ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ بِزِیارَتی لَکَ بِقَلبی ولِسانی وجَمیعِ جَوارِحی ، فَکُن یا سَیِّدی شَفیعی لِقَبولِ ذلِکَ مِنّی ، وأنَا بِالبَراءَهِ مِن أعدائِکَ وَاللَّعنَهِ لَهُم وعَلَیهِم أتَقَرَّبُ بِذلِکَ إلَی اللّهِ وإلَیکُم أجمَعینَ ، فَعَلَیکَ صَلَواتُ اللّهِ ورِضوانُهُ ورَحمَتُهُ . ثُمَّ تَتَحَوَّلُ عَلی یَسارِکَ قَلیلاً ، وتُحَوِّلُ وَجهَکَ إلی قَبرِ عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ علیهماالسلاموهُوَ عِندَ رِجلِ أبیهِ، وتُسَلِّمُ عَلَیهِ مِثلَ ذلِکَ، ثُمَّ ادعُ اللّهَ بِما أحبَبتَ مِن أمرِ دینِکَ ودُنیاکَ. ثُمَّ تُصَلّی أربَعَ رَکَعاتٍ ، فَإِنَّ صَلاهَ الزِّیارَهِ ثَمانٌ أو سِتٌّ أو أربَعٌ أو رَکعَتانِ ، وأفضَلُها ثَمانٌ ، ثُمَّ تَستَقبِلُ القِبلَهَ نَحوَ قَبرِ أبی عَبدِ اللّهِ علیه السلام وتَقولُ : أنَا مُوَدِّعُکَ یا مَولایَ وَابنَ مَولایَ ، ویا سَیِّدی وَابنَ سَیِّدی ، ومُوَدِّعُکَ یا سَیِّدی وَابنَ سَیِّدی یا عَلِیَّ بنَ الحُسَینِ ، ومُوَدِّعُکُم یا ساداتی یا مَعاشِرَ الشُّهَداءِ ، فَعَلَیکُم سَلامُ اللّهِ ورَحمَتُهُ ورِضوانُهُ وبَرَکاتُهُ . (2)


1- .البقره : 115 .
2- .کامل الزیارات : ص 483 ح 739 ، مصباح الزائر : ص 372 ، مصباح المتهجّد : ص 289 ح 400 وفیه «یستحبّ زیاره أبی عبد اللّه الحُسَینِ بن علیّ علیهماالسلاممثل ذلِکَ بعد أن یغتسل ویعلو سطح داره أو فی مفازه من الأرض ویومئ إلیه بالسَّلام ، ویقول : السَّلامُ عَلَیکَ یا مولای . . .» ، بحار الأنوار : ج 101 ص 367 ح 10 .


15 / 2زیارت امام علیه السلام از دور ، به روایت «کامل الزیارات»

کامل الزیارات به نقل از بَرقی ، از پدرش که حدیث را به یکی از اهل بیت علیهم السلام می رساند : حَنان بن سَدیر صَیرَفی ، بر امام صادق علیه السلام وارد شد و گروهی از یارانش نزدش بودند . امام علیه السلام فرمود : «ای حنان بن سدیر ! ابا عبد اللّه الحسین علیه السلام را در هر ماه ، زیارت می کنی ؟» . گفت : نه . فرمود : «در هر دو ماه ، یک بار ، چه ؟» . گفت : نه . فرمود : «در هر سال ، یک بار ، چه طور ؟» . گفت : نه . فرمود : «چه قدر بر سَرورتان جفا می کنید!» . سدیر گفت : ای فرزند پیامبر خدا ! کمیِ توشه و دوری راه [ نمی گذارد ] . فرمود : «آیا شما را به زیارتی مقبول، راه نمایی کنم، حتّی اگر زیارت کننده، دور باشد؟» . سدیر گفت : چگونه او را زیارت کنم ، ای فرزند پیامبر خدا ؟ فرمود : «روز جمعه ، یا هر روزی که خواستی ، غسل کن و پاک ترین جامه هایت را بپوش و به بالاترین جای خانه ات یا بیابان برو و پس از آن که سمت قبر برایت روشن شد ، رو به قبله کن (1) که خداوند تبارک وتعالی می فرماید : « به هر کجا رو کنید ، روی خدا ، آن جاست » . سپس می گویی : سلام بر تو ، ای مولا و فرزند مولای من و سَرور و فرزند سَرور من ! سلام بر تو ، ای مولای من ، ای کُشته شده فرزند کشته شده ! شهید فرزند شهید ! سلام و رحمت و برکات خدا بر تو باد ! من ، زائر تو هستم ای فرزند پیامبر خدا با دل و زبان و اعضایم ، هر چند خودم ، نزد تو نیامده ام و گنبدت را نمی بینم . بر تو سلام ، ای وارث آدم ، برگزیده خدا ، و وارث نوح ، پیامبر خدا ، و وارث ابراهیم ، خلیل خدا ، و وارث موسی ، هم سخن خدا ، و وارث عیسی ، روح خدا ، و وارث محمّد ، حبیب خدا و پیامبر و فرستاده اش ، و وارث علی ، امیر مؤمنان ، وصیّ پیامبر خدا و جانشینش ، و وارث حسن بن علی ، وصیّ امیر مؤمنان ! خداوند ، قاتلانت را بکُشد و اکنون و همیشه ، عذابشان را تجدید کند . من ای سَرورم ، به خدای جلیل عزیز ، و به جدّت ، فرستاده خدا ، به پدرت امیر مؤمنان ، برادرت حسن ، و به تو ای مولای من تقرّب می جویم . سلام و رحمت و برکات خدا بر تو باد ! من ، تو را ای سَرورم با دل و زبان و همه اعضایم ، زیارت می کنم [ و از تو می خواهم ] که شفیع من در پذیرش این زیارت باشی . من با بیزاری جستن از دشمنانت و لعنت خواستن بر ایشان ، به خدا و همه شما تقرّب می جویم . بر تو ، درودها و خشنودی و رحمت خدا باد ! آن گاه ، اندکی به سمت چپ می چرخی و رو به قبر علی اکبر می کنی که نزد پاهای پدرش است و مانند آن [ که برای پدرش به جا آوردی ] بر او سلام می دهی . سپس آنچه را از امور دین یا دنیایت که دوست داری ، در دعایت از خدا بخواه . پس از آن ، چهار رکعت نماز (دو نماز دو رکعتی) می خوانی که نماز زیارت ، هشت ، شش ، چهار و یا دو رکعت است و بهتر از همه ، نماز هشت رکعتی است . سپس به سوی قبر ابا عبد اللّه الحسین علیه السلام و رو به قبله ، می گویی : ای مولای من و فرزند مولای من ! ای سَرور من و فرزند سَرور من! با تو وداع می کنم ، و ای سَرور من و فرزند سَرور من ، علی اکبر ! با تو نیز وداع می کنم . ای سَروران من ! ای شهیدان ! با شما هم وداع می کنم . بر شما سلام و رحمت و خشنودی و برکات خدا باد !» .


1- .علاّمه مجلسی رحمه الله می گوید: شاید جمله «رو به قبله کن» را برای کسی گفته اند که برایش ایستادن رو به قبر و قبله با هم ، امکان پذیر است و این از سخن دیگر امام علیه السلام که فرمود: «پس از آن که سَمت قبر برایت روشن شد» ، معلوم می شود؛ زیرا این فرمان برای رعایت استقبال قبر است ، حتّی اگر موافق قبله نباشد و از این رو ، به این سخن خدای متعال : « به هر جا رو کنید ، وجه خدا آن جاست »استدلال کرد؛ چون هنگامی که نسبت خدای متعال به همه جا یکسان است، رو به قبر ایستادن زائر، مانند رو به قبله بودن است که همان وجه خداست . قرینه این، سخن دیگر امام علیه السلام در توجّه به قبر علی اکبر علیه السلام است که پس از این می آید : «سپس به سمت چپت می گردی» ؛ زیرا قبر علی اکبر علیه السلام بر سمت چپ کسی است که رو به قبر و قبله ، ایستاده است . و ممکن است منظور از قبله در این جا، سمت قبر به صورت مَجازی باشد . احتمال دیگر ، آن که اصلِ «رو به قبله بودن» ، در هر حال است و قبر را به صورت خیالی در سمت قبله تصوّر کنیم و استدلال به آیه را بر این پایه قرار دهیم که منظور از «وجه خدا» ، امامان علیهم السلام هستند که نسبت ایشان نیز همه جا یکسان است ؛ زیرا علم و نور ایشان ، همه عالم را گرفته است و به سمت چپ چرخیدن هم بر اساس همان تصوّر خیالی باشد ؛ زیرا اگر رو به قبله باشی و قبر را هم رو به روی خود بپنداری، قبر علی اکبر علیه السلام بر سمت چپ چنین کسی است، همان گونه که اگر به صورت حقیقی نزد قبر باشد و رو به قبله بِایستد، چنین می شود . همچنین ، بعید نیست که «قبله»، تصحیف «قبر» باشد ؛ امّا ظاهرتر از همه ، احتمال نخست است، همان گونه که شیخ طوسی و دیگران فهمیده اند و به استقبال قبر در هر حال، حکم داده اند و این با روایات دیگری که در باره زیارت از راه دور رسیده است ، سازگار است و البتّه خدا بهتر می داند .


15 / 3زِیارَتُهُ مِن بَعیدٍ بِرِوایَهِ مِصباحِ المُتَهَجِّدِمصباح المتهجّد :رُوِیَ عَنِ الصّادِقِ جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ علیهماالسلام أنَّهُ قالَ : مَن أرادَ أن یَزورَ قَبرَ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، وقَبرَ أمیرِ المُؤمِنینَ وفاطِمَهَ وَالحَسَنِ وَالحُسَینِ وقُبورَ الحُجَجِ علیهم السلام وهُوَ فی بَلَدِهِ ، فَلیَغتَسِل فی یَومِ الجُمُعَهِ ، وَلیَلبَس ثَوبَینِ نَظیفَینِ ، وَلیَخرُج إلی فَلاهٍ (1) مِنَ الأَرضِ ، ثُمَّ یُصَلّی أربَعَ رَکَعاتٍ یَقرَأُ فیهِنَّ ما تَیَسَّرَ مِنَ القُرآنِ ، فَإِذا تَشَهَّدَ وسَلَّمَ ، فَلیَقُم مُستَقبِلَ القِبلَهِ ، وَلیَقُل : السَّلامُ عَلَیکَ أیُّهَا النَّبِیُّ ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ ، السَّلامُ عَلَیکَ أیُّهَا النَّبِیُّ المُرسَلُ ، وَالوَصِیُّ المُرتَضی ، وَالسَّیِّدَهُ الکُبری ، وَالسَّیِّدَهُ الزَّهراءُ ، وَالسِّبطانِ المُنتَجَبانِ ، وَالأَولادُ وَالأَعلامُ ، وَالاُمَناءُ المُنتَجَبونَ المُستَخزَنونَ ، جِئتُ انقِطاعا إلَیکُم وإلی آبائِکُم ووَلَدِکُمُ الخَلَفِ عَلی بَرَکَهِ الحَقِّ (2) ، فَقَلبی لَکُم مُسَلِّمٌ ، ونُصرَتی لَکُم مُعَدَّهٌ حَتّی یَحکُمَ اللّهُ بِدینِهِ ، فَمَعَکُم مَعَکُم لا مَعَ عَدُوِّکُم ، إنّی لَمِنَ القائِلینَ بِفَضلِکُم ، مُقِرٌّ بِرَجعَتِکُم ، لا اُنکِرُ للّهِِ قُدرَهً ولا أزعُمُ إلّا ما شاءَ اللّهُ ، سُبحانَ اللّهِ ذِی المُلکِ وَالمَلَکوتِ ، یُسَبِّحُ اللّهَ بِأَسمائِهِ جَمیعُ خَلقِهِ ، وَالسَّلامُ عَلی أرواحِکُم وأجسادِکُم ، وَالسَّلامُ عَلَیکُم ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ . وفی رِوایَهٍ اُخری : اِفعَل ذلِکَ عَلی سَطحِ دارِکَ . (3)


1- .الفَلَاهُ : القفر أو المفازه (القاموس المحیط : ج 4 ص 375 «فلا») .
2- .فی المصدر : «حقّ» ، وما أثبتناه هو الأنسب کما فی جمال الاُسبوع . وفی بحار الأنوار : «الخلق» بدل «الحقّ» .
3- .مصباح المتهجّد : ص 288 ح 399 ، جمال الاُسبوع : ص 153 ، بحار الأنوار : ج 100 ص 189 ح 12 .


15 / 3زیارت امام علیه السلام از دور ، به روایت «مصباح المتهجّد»

مصباح المتهجّد :از امام جعفر صادق علیه السلام روایت شده که فرمود : «هر کس می خواهد قبر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ، قبر امیر مؤمنان ، فاطمه ، حسن ، حسین و قبرهای دیگر حجّت های خدا علیهم السلام را در همان سرزمین خود ، زیارت کند ، روز جمعه ، غسل کند و دو جامه تمیز بپوشد و به زمین فراخی بیاید و چهار رکعت نماز بگزارد و در آنها ، هر چه از قرآن که برایش میسّر بود ، بخواند و چون تشهّد و سلام داد ، رو به قبله بِایستد و بگوید : سلام بر تو ، ای پیامبر ، و نیز رحمت و برکات خدا نثارت باد ! سلام بر تو ، ای پیامبر فرستاده شده ، و [ بر علی ] وصیّ پسندیده و سَرور [ زنان ، فاطمه ] کبرا و سیّده زهرا و دو نواده برگزیده ، و فرزندان و بزرگان ، امینان منتخب و ذخیره ! از همه بُریده ام و با برکت حق ، به سوی شما ، پدرانتان و فرزندان خَلَف تان آمده ام . دلم در برابر شما ، تسلیم و یاری ام برای شما آماده است ، تا خداوند به آیین خود ، حکم کند . با شما هستم ؛ با شما ، نه با دشمن شما . من ، از معتقدان به فضیلت شما و اقرار کننده به بازگشت شما هستم . قدرت خدا را انکار نمی کنم و چیزی نمی گویم ، جز آنچه خدا بخواهد . منزّه است خدای صاحب مُلک و ملکوت ! همه آفریده های خدا ، او را با نام هایش تسبیح می گویند . سلام بر روح ها و پیکرهایتان ! سلام و رحمت و برکات خدا بر شما باد !» . و در روایتی دیگر [ آمده است ] : «این کار را بر بام خانه ات انجام بده» .



الفصل السادس عشر : الاِستِنابَهُ لِزِیارَتِهِ16 / 1فَضلُ الاِستِنابَهِ لِزِیارَتِهِکامل الزیارات عن هشام بن سالم عن أبی عبد اللّه [الصادق] علیه السلام ، قال :قُلتُ : ما لِمَن یُجَهِّزُ إلَیهِ [ الحُسَینِ علیه السلام ] ولَم یَخرُج لِعِلَّهٍ تُصیبُهُ؟ قالَ : یُعطیهِ اللّهُ بِکُلِّ دِرهَمٍ أنفَقَهُ مِثلَ اُحُدٍ مِنَ الحَسَناتِ ، ویُخلِفُ عَلَیهِ أضعافَ ما أنفَقَهُ ، ویَصرِفُ عَنهُ مِنَ البَلاءِ مِمّا قَد نَزَلَ لِیُصیبَهُ ، ویُدفَعُ عَنهُ ، ویُحفَظُ فی مالِهِ . (1)

تهذیب الأحکام عن علیّ بن میمون الصائغ :قالَ لی أبو عَبدِ اللّهِ علیه السلام : یا عَلِیُّ ، بَلَغَنی أنَّ اُناسا مِن شیعَتِنا تَمُرُّ بِهِمُ السَّنَهُ وَالسَّنَتانِ وأکثَرُ مِن ذلِکَ لا یَزورونَ الحُسَینَ بنَ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیه السلام . قُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ! إنّی لَأَعرِفُ اُناسا کَثیرا بِهذِهِ الصِّفَهِ . فَقالَ : أما وَاللّهِ لِحَظِّهِم أخطَؤوا ، وعَن ثَوابِ اللّهِ زاغوا ، وعَن جِوارِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فِی الجَنَّهِ تَباعَدوا . قُلتُ : فَإِن أخرَجَ عَنهُ رَجُلاً أیُجزی عَنهُ ذلِکَ؟ قالَ : نَعَم ، وخُروجُهُ بِنَفسِهِ أعظَمُ أجرا وخَیرٌ (2) لَهُ عِندَ رَبِّهِ . (3)



1- .کامل الزیارات : ص 240 ح 357 و ص 248 ح 369 عن صفوان الجمّال نحوه ، بحار الأنوار : ج 101 ص 79 ح 39 .
2- .فی المصدر : «خیرا» ، والتصویب من بحار الأنوار .
3- .تهذیب الأحکام : ج 6 ص 45 ح 97 ، المزار للمفید : ص 225 ح 7 ، کامل الزیارات : ص 492 ح 761 ، الدروع الواقیه : ص 73 ولیس فیه ذیله من «قلت : فإن اُخرج» ، بحار الأنوار : ج 101 ص 51 ح 4 .